Prinsjesdag 2022: wat gaat er gebeuren met de energierekening?

De energierekening gaat omlaag. Maar voor wie? Al heel 2022 bevinden we ons in een energiecrisis. Het kabinet wordt al lange tijd opgejaagd om met plannen te komen. Met Prinsjesdag is meer duidelijk geworden. Gelukkig maar, want de winter klopt aan de deur. Welke maatregelen presenteert het kabinet en wat betekent dit voor uw energierekening?

1. Prijsplafond

Enkele weken geleden deden Groenlinks en PvdA een gezamenlijke oproep voor het instellen van een prijsplafond. Naar verwachting gaat deze er inderdaad komen per 1 januari 2023. Eerder is wenselijk, maar het gaat hier om een zeer ingewikkelde maatregel. Leveranciers moeten hun systemen er op aanpassen. De prijs die daarvoor wordt gehanteerd is op basis van de marktprijs in januari 2022, voordat de oorlog in Oekraïne begon. Het kabinet stelt vooralsnog een volumegrens voor van 1200 m³ voor gas en 2400 kWh voor stroom en denkt voor het markttarief aan een tariefplafond van maximaal € 1,50  voor gas en € 0,70 voor elektriciteit. Op basis van dit verbruik (2400/1200) wordt de energierekening verlaagd met ongeveer € 2280 oftewel € 190 per maand, volgens de overheid. Bij een verbruik dat hoger ligt worden de huidige hoge marktprijzen gerekend. Een stimulans dus om zuinig om te gaan met energie. Tegelijk een uitdaging voor grote gezinnen met slecht geïsoleerde huizen. Volgens cijfers van Gaslicht.com verbruikt een gemiddeld huishouden in Nederland 1500 m³gas en 3500 kWh stroom. Dat ligt dus boven de grens van het prijsplafond.
Update 23 sept: De Tweede Kamer steunt het idee van een prijsplafond. Maar vindt dat men meer rekening moet houden met mensen die een hoog stroomverbruik hebben omdat ze geen gas meer gebruiken.

2. Energierekening omlaag per 1 november 

Eerder beloofde minister Jetten al dat niemand deze winter afgesloten wordt van stroom en gas. Tegelijkertijd staat bij veel huishoudens het water aan de lippen of is de emmer al overgelopen. Met betalingsachterstanden tot gevolg. Wel wordt er gekeken of er al eerder ingegrepen kan worden om termijnbedragen te verlagen. Veel zal in de komende weken nog verder uitgewerkt moeten worden. En om te voorkomen dat mensen komende winter als gevolg van betalingsproblemen afgesloten worden, wil het kabinet dat leveranciers het contract niet kunnen ontbinden gedurende de periode 1 oktober 2022 en 1 april 2023. Zo voorkomt het kabinet dat huishoudens komende winter afgesloten worden van stroom en gas.  

3. Btw weer naar 21% en overheidsheffingen verder omlaag (?)

Per 1 juli  werd de btw op energie verlaagd van 21% naar 9%. Het zou gaan om een tijdelijke maatregel tot aan het einde van dit jaar. Gaslicht.com pleitte eerder voor een voortzetting van het lage btw-tarief in 2023, onder het mom ‘maak van energie geen luxegoed’. Aan deze oproep wordt geen gehoor gegeven in Den Haag. De belasting op stroom en gas lijkt te worden verlaagd, maar de berichtgeving hierover is  niet eenduidig. Voor een gemiddeld huishouden betekent dat de overheidsheffingen verlaagd worden van circa € 276 naar € 42 (incl. 21% btw).
Update 23 sept: de overheid meldt dat de voorgestelde verlaging van de energiebelasting niet doorgaat wanneer het prijsplafond een feit is. 

4. Vaste contracten

In Nederland worden momenteel geen vaste contracten voor energie aangeboden. Prijsstijgingen en een lage boete vergoeding hebben leveranciers voorzichtig gemaakt. Gevolg daarvan is dat steeds meer huishoudens nu een variabel tarief betalen. Deze kan maandelijks gewijzigd (lees: verhoogd!) worden. Dit geeft consumenten veel onzekerheid. Het kabinet roept energieleveranciers dan ook op om weer vaste contracten aan te bieden. Naar verwachting zal dat niet meer dit jaar zijn, en pas nadat de opzegvergoeding voor het openbreken van een energiecontract aangepast is.
Update 23 sept: nu veel energieleveranciers de variabele prijzen fors verhogen per 1 oktober is het des te urgenter dat er met spoed vaste contracten aangeboden worden.

Vermindering Energiebelasting

Vermindering Energiebelasting (ook wel heffingskorting) verhoogd naar € 941 inclusief 21% btw.
Update 28 sept: het lijkt erop dat de vermindering energiebelasting niet doorgaat wanneer prijsplafond ingevoerd wordt.

Opslag Duurzame Energie & Klimaattransitie

Per 1 januari 2023 gaat de Opslag Duurzame Energie (ODE) naar nul.  De Wet opslag duurzame energie- en klimaattransitie wordt met ingang van 1 januari 2024 ingetrokken.

Energiebelasting op stroom stijgt en op gas daalt

De energiebelasting op stroom stijgt van 4,45 cent naar 5,09 cent per kWh en voor gas daalt deze van 43,95 cent naar 42,27 cent per m³.
Update 28 sept: de voorgestelde energiebelasting gaat niet door wanneer het prijsplafond een feit is. Bovengenoemde bedragen zijn inmiddels verwijderd van de website over Prinsjesdag. 

Wat betekenen de maatregelen voor huishoudens?

Huishoudens gaan minder betalen voor energie. Maar de verschillen zijn groot. In onderstaande grafiek ziet u wat de besparing is per huishouden op basis van verschillende stroom- en gasprijzen zoals die nu gelden.
Update 23 sept: zoals hierboven genoemd gaat de verlaging van de energiebelasting niet door wanneer het prijsplafond een feit is.

Hoe zit het met de bedrijven?

Hoewel de verlaging van de energierekening voor consumenten een belangrijke stap is werpt het ook de vraag op wat er voor de bedrijven wordt gedaan. Velen zagen zich al genoodzaakt de deuren te sluiten, of de prijzen voor producten extreem te verhogen. Een onhoudbare situatie. Het tijdelijke prijsplafond zal ook voor een (klein) deel ondernemers helpen. Het kabinet onderzoekt nog de mogelijkheden voor een aanvullende subsidieregeling. Later zal moeten blijken wat dat daadwerkelijk gaat betekenen, dat betekent dus altijd nog veel onduidelijkheid voor bedrijven.
Update: Minister Adriaansens van EZ zei in Nieuwsuur dat er rond november een steunpakket moet liggen voor ondernemers.

Wat vindt Gaslicht.com van de maatregelen? 

Onlangs werd Gaslicht.com uitgenodigd in Den Haag om mee te praten over oplossingen om uit de energiecrisis te komen. Daarvoor hebben we deze paper opgesteld. Een prijsplafond juichen wij niet toe vanwege de beperking die dit heeft op de marktwerking. Als de overheid extra de portemonnee moet trekken om energiebedrijven overeind te houden, komt de rekening doorgaans via een omweg alsnog op het bord van de burger.

Wat opvalt aan het prijsplafond is de keuze voor het relatief lage stroomverbruik in combinatie met een behoorlijk hoog stroomplafond. Met name huishoudens die al van het gas af zijn, of bijvoorbeeld een elektrische auto hebben, profiteren nauwelijks van de overheidscompensatie. Gaslicht.com vraagt zich af hoe dit past binnen de wens om huishoudens verder te laten verduurzamen. Worden hiermee de huishoudens die al deze stappen hebben gezet niet gedupeerd?