Stijging energieprijzen 2022

In het laatste kwartaal van 2021 zagen we sterke prijsstijgingen bij energiecontracten met vaste tarieven. Ook de variabele tarieven zijn tussentijds fors omhoog gegaan en in 2022 naar recordhoogte gestegen. De oorzaak van de extreme prijsstijgingen is een combinatie van factoren. De belangrijkste zijn de gastekorten en de oorlog tussen Rusland en OekraÏne.

Verwachting energieprijzen 2022 

Op Prinsjesdag maakt het kabinet traditiegetrouw de plannen voor het komende jaar bekend. Op 21 september 2021 werd bekendgemaakt dat het kabinet ruim 1,3 miljard euro vrijmaakt voor de verduurzaming van woningen en gebouwen. Met het extra geld wil de overheid mensen die hun woning energiezuiniger willen maken een goede steun in de rug bieden. Het mes snijdt aan twee kanten: door te isoleren wordt CO₂ bespaard en het zorgt voor een lagere energierekening.

Energiebelasting  2022

Aan de voorstellen voor de energiebelasting 2022 is diverse keren gesleuteld. Er zijn in de loop van het jaar verschillende aanvullende maatregelen aangebracht vanwege de prijsstijgingen. In 2021 bestond de energierekening van een gemiddeld huishouden voor ongeveer de helft uit overheidsheffingen. In 2022 is het aandeel teruggebracht naar circa een kwart (23,7%).  

Tijdelijk lagere btw op energie

Het kabinet heeft tijdelijk de btw op energie verlaagd van 21% naar 9%. Dit ging in op 1 juli 2022 en duurde  6 maanden. Hierdoor betaalde u ook minder btw over de energiebelasting. 

Vermindering energiebelasting 

Om de extreme stijging van de energierekening te verminderen, heeft het demissionaire kabinet op 15 oktober 2021 besloten om de vermindering energiebelasting te verhogen van 560 euro naar 790 euro. Na aandringen van de Tweede Kamer is de vermindering energiebelasting nog verder opgehoogd tot 825 euro. Deze verhoging staat los van het verbruik en geldt dus voor alle aansluitingen met een woon- of verblijfsfunctie. 

Extreme prijsstijging energietarieven

In het laatste kwartaal van 2021 zijn de energieprijzen door het dak gegaan. In oktober steeg de prijs voor een megawattuur gas op de Nederlandse gasbeurs naar meer dan 162 euro. Door een zachte oktobermaand was de prijs weer tot bedaren  gekomen, maar begin december belandde de gasprijs weer op een niveau van boven de 100 euro. Sinds de Europese gasprijs op 21 december piekte op 180 euro is hij de laatste dag van het jaar 2021 met meer dan 50 procent gedaald. Dat was vooral een gevolg van milde temperaturen en het feit dat er boten met vloeibaar gas (LNG) naar Europa kwamen. Door de oorlog in Oekraïne fluctueert de gasprijs sterk. Stond de gasprijs begin 2022 nog op zo'n 70 euro, op 7 maart bereikte deze een nieuw record van 345 euro per magawattuur. Door deze extreme stijging werden er begin maart geen contracten met vaste tarieven voor een bepaalde periode aangeboden. Variabele contracten waren nog af te sluiten, maar enkel tegen zeer hoge tarieven. 

In mei 2022 zagen we gelukkig weer energieleveranciers terugkomen met contracten tegen concurrerende variabele én vaste tarieven. De prijsverschillen tussen leveranciers waren (en zijn) buitengewoon hoog. Bij de goedkoopste energieleverancier betaalde u voor stroom 42 cent per kWh, bij de duurste 74 cent per kWh. Voor gas waren de verschillen nog extremer. De goedkoopste leverancier vroeg € 1,89 en de duurste € 3,66 per kuub (peildatum 25-5-'22). Dat betekent voor een gemiddeld huishouden maar liefst een verschil van ruim € 3700 op jaarbasis!

Vaste of variabele tarieven

Per 1 juli 2022 verlaagde de overheid de btw op energie van 21 % naar 9%. Desondanks stegen de variabele energietarieven van Essent toen met 25 tot 30 procent. Essent bedient samen met Vattenfall en Eneco ruim driekwart van de energiemarkt. Ook bij Vattenfall ging de energierekening voor huishoudens met een gemiddeld gebruik (2250 kWh en 1200 m³) een paar honderd euro omhoog. 

Eind augustus meldt de ACM dat het aantal huishoudens met een variabel contract in een halfjaar tijd is gestegen van 50 naar 56%, oftewel 400.000 huishoudens. Dat komt omdat bij steeds meer huishoudens het vaste energiecontract (met vaste tarieven voor 1, 3 of 5 jaar) afloopt en leveranciers geen nieuwe vaste contracten aanbieden. Energieleveranciers geven aan hiermee gestopt te zijn vanwege de sterk fluctuerende prijzen en de onrust op de energiemarkt. 

Per 1 oktober 2022 verhoogden Eneco, Essent, Vattenfall en enkele andere leveranciers hun variabele tarieven opnieuw. Waar Eneco per 1 juli  als enige de tarieven nog verlaagde, was deze toen de duurste van de grote drie. Omdat energieleveranciers de prijsverhoging te laat bekendmaakten, hebben Eneco, Essent, Vattenfall en Greenchoice na dreiging boete van de toezichthouder aangegeven de tariefsverhoging uit te stellen. Lees meer 

Pas in 2023 prijsdaling?

Het kan alle kanten op gaan mede door de spanningen rond Rusland, terwijl de gasvoorraden in de EU te laag zijn. De energiemarkt blijft onvoorspelbaar, maar feit is dat in 2021 de gasprijs tot 8x over de kop ging. Vergeleken met begin 2021 kostte een megawattuur gas aan het eind van het jaar nog altijd 375 procent meer op de Nederlandse markt. 

De winter was mild. Dat betekent dat de gasvoorraad niet opraakte. Het betekent echter niet dat we vrij zijn van zorgen over de gasvoorraad. Het wereldwijde gastekort blijft gewoon bestaan. Naar verwachting  gaat het veel geld kosten om de gasvoorraad van de EU op een veilig niveau te houden. Volgens energie-analisten zal  gas daardoor veel duurder blijven dan we gewend zijn, óók in de zomer. Daarbij speelt de oorlog in Oekraïne ook een grote rol, na de dreiging van Rusland om de gaskraan naar Europa dicht te draaien.

Sinds 31 mei 2022 krijgt Nederland geen gas meer van het Russische Gazprom, omdat we weigeren in roebels te betalen. De verschillen in tarieven zijn enorm, van 1,30 euro per kuub gas, tot meer dan 3 euro per kuub (peildatum 1-6-'22). Voor een gemiddeld huishouden scheelt dat ruim 200 euro op maandbasis. 

Op 14 juni 2022 laat het Russische staatsgasbedrijf Gazprom  weten dat  door de Nordstream-pijp richting Duitsland mogelijk 40 procent minder gas zal stromen. Volgens Gazprom komt dit door technische problemen. Na het bericht steeg de prijs voor gas op de Amsterdamse gasbeurs met zo'n 13 procent tot 94 euro per megawattuur. De gassystemen zijn in Europa met elkaar verbonden. Bij tekorten hebben landen afgesproken elkaar te helpen. Volgens de Gasunie zou er nog geen reden voor extra zorg zijn. Het kabinet wil uit het gasveld in Groninge geen extra gas halen uit vrees voor zware bevingen in het gebied.