Wat zijn netbeheerkosten en waar bestaan deze kosten uit?

Wat zijn netbeheerkosten precies en waarom betaalt u die? Aan wie betaalt u deze kosten en wie bepaalt hoe hoog ze zijn?

Ga snel naar:

• Wat zijn netbeheerkosten?
• Waaruit bestaan netbeheerkosten?
• Aan wie betaalt u de netbeheerkosten?
• De ACM bepaalt maximale netbeheerkosten
• Netbeheerders pleiten voor een andere verdeling van de netbeheerkosten

Wat zijn netbeheerkosten?

Netbeheerkosten kunt u zien als de kosten die gemaakt worden om gas en stroom bij u thuis te krijgen. Daarvoor is een netwerk van leidingen, kabels en hoogspanningsmasten nodig. 

De netbeheerder is de eigenaar van die kabels en gasleidingen. Hij is ook de eigenaar van de energiemeters in uw huis. Er is één netbeheerder per regio. U kunt uw netbeheerder dus niet kiezen. Wilt u weten wie uw netbeheerder is? Vul uw postcode en huisnummer in op Mijnaansluiting.nl. Voorbeelden van netbeheerders zijn Enexis, Liander en Stedin.

Waaruit bestaan de netbeheerkosten?

De netbeheerkosten bestaan uit een aantal onderdelen:

• Capaciteitstarief  

Het capaciteitstarief is de grootste kostenpost van de netbeheerkosten. Dit is voor het transport van gas en stroom. Hoeveel u betaalt, hangt af van:

• de capaciteit van uw aansluiting. Daarom wordt dit het capaciteitstarief genoemd. Wanneer uw aansluiting een grotere capaciteit heeft, betaalt u meer.
• het product: elektriciteit en/of gas.
• de netbeheerder.
• of uw standaard jaarverbruik (alleen bij gas) minder is dan 500 m3, meer is dan 4.000 m3 of daartussen ligt.

Het standaardjaarverbruik en het capaciteitstarief

Het standaard jaarverbruik (SJV) is uw verwachte verbruik in een jaar. De netbeheerder berekent uw standaard jaarverbruik. Hij houdt daarbij rekening met uw verbruik vorig jaar. En hij kijkt of vorig jaar een warm of koud jaar was. Is uw standaard jaarverbruik lager dan 500 m³? Dan betaalt u het laagste capaciteitstarief. Het verbruik  moet dan wel al minimaal twee jaar hieronder zitten. Als uw standaard jaarverbruik hoger is dan 4.000 m³ dan betaalt u het hoogste capaciteitstarief.

De netbeheerder berekent uw standaard jaarverbruik iedere keer opnieuw als deze situaties zich voordoen:

• de leverancier gebruikt uw meterstand voor uw jaarfactuur of eindfactuur, en
• de meterstanden van het laatste standaard jaarverbruik zijn minstens 300 dagen oud, en
• januari en februari zitten in die periode van minstens 300 dagen.

U kunt ook uw netbeheerder vragen om uw standaard jaarverbruik voor gas opnieuw te berekenen. Bijvoorbeeld als u voor een lange periode minder gas verbruikt. Of als u verhuist en de oude bewoners veel meer gas gebruikten dan u. Het standaard jaarverbruik is gekoppeld aan een adres en niet aan de bewoners. Binnen 5 werkdagen beoordeelt de netbeheerder uw vraag. De netbeheerder kijkt hierbij naar de hoeveelheid gas die op uw adres is geleverd in de afgelopen 12 maanden.​​​ (bron: ACM ConsuWijzer)

• Vastrecht

Dit is een vast, maandelijks bedrag voor onder meer de administratiekosten van de netbeheerder. Verwar het niet met het vastrecht (ook wel vaste leveringskosten) dat energieleveranciers in rekening brengen. Ook dat zijn administratiekosten, maar dan van de energieleverancier. Energieleveranciers gebruiken deze kostenpost ook om onderling mee te concurreren, dus deze kosten kunnen flink verschillen.

• Periodieke aansluitvergoeding (aansluittarief)

U betaalt dit tarief voor het beheer van uw aansluiting. Het bedrag verschilt per product (elektriciteit en gas) en per netbeheerder.  Krijgt u een nieuwe aansluiting voor elektriciteit en gas? Dan betaalt u een eenmalig bedrag rechtstreeks aan uw netbeheerder.

• Meettarief

Uw netbeheerder is eigenaar van de energiemeter. Het meettarief betaalt u voor het gebruik en het beheer van uw energiemeter. Er zijn aparte meettarieven voor elektriciteit en gas.

Hoe hoog is het meettarief in 2025?

Het meettarief voor elektriciteit is in 2024 maximaal € 44,85 per jaar inclusief btw (2024: € 43,31). Het maakt niet uit hoe groot uw aansluiting is. 

Voor het meettarief voor gas maakt het wel uit hoe groot uw aansluiting is. Op uw gasmeter en op uw energierekening ziet u welke aansluiting u heeft. De meeste huishoudens hebben een G4-aansluiting of G6-aansluiting. De maximale meettarieven zijn in 2024: 

• G6 of kleiner: € 32,81 per jaar (2024: € 31,68)
• G10 en G16: € 83,63 per jaar (2024: € 80,76) 

Deze tarieven zijn inclusief btw.

Het meettarief voor gewone meters en slimme meters is hetzelfde. Voor een slimme meter betaalt u dus niets extra. Voor zaken als een nieuwe aansluiting brengt de netbeheerder een eenmalig bedrag in rekening. De overige kosten zijn onderdeel van de energierekening en het maandelijks bedrag dat u aan uw energieleverancier betaalt. 

Aan wie betaalt u de netbeheerkosten?

U betaalt de netbeheerkosten aan uw energieleverancier, omdat u een contract met uw energieleverancier heeft. Uw energieleverancier stuurt u de energierekening en hij betaalt uw netbeheerkosten aan de netbeheerder. De netbeheerkosten zijn verwerkt in het maandelijkse termijnbedrag (voorschot) dat u betaalt aan uw energieleverancier. Die sluist dit geld weer door naar de netbeheerder. 

Wie uw netbeheerder is, hangt af van waar u woont. Elke regio in Nederland heeft maar één netbeheerder voor gas en elektriciteit. Vaak zijn het dezelfde bedrijven. Er is dus geen concurrentie en ook geen keuzevrijheid. Dat komt omdat het heel duur en inefficiënt zou zijn als uw woning meerdere aansluitingen zou hebben. Om nog maar te zwijgen over al die extra leidingen en hoogspanningsmasten die aangelegd zouden moeten worden. Op de website eancodeboek.nl kunt u zien wie uw netbeheerder is.

 ACM bepaalt de maximale netbeheerkosten

Omdat er geen concurrentie is tussen netbeheerders, bepaalt de Autoriteit Consument & Markt (ACM) hoe hoog de netbeheerkosten mogen zijn. De toezichthouder kijkt daarbij naar de kosten die de netbeheerder maakt en beoordeelt of die redelijk zijn. Op basis van deze gegevens bepaalt de ACM elk jaar hoe hoog de netbeheerkosten mogen zijn. Een netbeheerder bepaalt daarna zelf de daadwerkelijke tarieven. Deze kunnen lager, maar nooit hoger zijn dan de door de ACM vastgestelde tarieven. De hoogte van de netbeheerkosten verschilt daardoor per regio. In 2024 bedragen de gemiddelde netbeheerkosten voor stroom € 341 en voor gas € 218. 

De tarieven die bedrijven en huishoudens in 2025 moeten betalen voor het transport van elektriciteit en gas stijgen met ca. 11%. Voor een gemiddeld huishouden zal dat gaan om een stijging van ca. € 60 per jaar (inclusief btw). Dit komt overeen met de stijging die de ACM dit jaar al met Prinsjesdag had voorspeld. Dat betekent dat een gemiddeld huishouden ongeveer € 50 per maand kwijt zal zijn aan netbeheerkosten.

In de energievergelijker van Gaslicht.com ziet u de actuele netbeheerkosten van uw netbeheerder bij de prijsdetails.  

Netbeheerders pleiten voor een andere verdeling van de netbeheerkosten

De netwerkkosten voor stroom van Nederlandse huishoudens zijn de hoogste van de hele EU. De ACM bepaalt hoe hoog die mogen zijn. De netbeheerders pleiten er in september 2024 voor om de kosten op een andere manier door te berekenen. De komende twintig jaar moet er nog voor miljarden euro’s in de netinfrastructuur geïnvesteerd worden. De vraag is wie dat moet betalen. Daarom heeft de ACM een aantal uitgangspunten vastgesteld voor toekomstige aanpassingen van de tariefstructuur. Een voorbeeld van dit soort nieuwe tariefstructuren is de invoering van een zogenoemd invoedingstarief. De ACM onderzoekt dit momenteel. Met een invoedingstarief moeten degenen die elektriciteit invoeden meebetalen voor het transport van de elektriciteit. De kosten voor alle andere netgebruikers dalen daardoor. Op dit moment worden de kosten voor transport alleen door afnemers betaald.

Op 17 september 2024 blijkt uit onderzoek van de ACM dat de netbeheerkosten voor stroom de komende 25 jaar flink zullen stijgen. De langetermijnverwachting is dat de transportkosten voor elektriciteit voor een gemiddeld huishouden zullen stijgen van ongeveer € 250 naar € 600 tot € 800 per jaar in 2050.

Toezichthouder ACM steunt plan netbeheerders om netbeheerkosten eerlijker te verdelen

Netbeheerders willen de netbeheerkosten voor kleinverbruikers anders gaan verdelen. Ze pleiten voor een tariefstructuur, waarbij huishoudens betalen op basis van hun netgebruik en de kosten die dat veroorzaakt. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) is het hiermee eens, omdat de toezichthouder wil dat de netbeheerkosten eerlijk worden verdeeld over alle gebruikers. Nu zijn de netwerkkosten afhankelijk van de grootte van de aansluiting en dus niet van het gebruik. De ACM wacht op de nieuwe voorstellen van de netbeheerders en zal letten op de duidelijkheid en gevolgen voor kleinverbruikers en huishoudens.