Netbeheerders Nederland: wie is mijn netbeheerder?

Een netbeheerder zorgt voor het aanleggen en onderhouden van gasleidingen en elektriciteitskabels naar uw woning. Hij zorgt ervoor dat u een aansluiting op het net krijgt. Of zorgt voor een grotere of kleinere aansluiting wanneer u dat wilt.

• Verschil netbeheerder en energieleverancier
• Vrije keuze energieleverancier
• Geen vrije keuze netbeheerder
• Wie is uw netbeheerder?
• Overzicht regionale netbeheerders
• Wat zijn de tarieven van uw netbeheerder?
• Waarvoor kunt u bij uw netbeheerder terecht?
• Waarvoor kunt u bij uw energieleverancier terecht?
• Splitsing van energiebedrijven
• Samenwerking energieleverancier en netbeheerder
• Wie is de beheerder van het hoogspanningsnet?
• Wie is de beheerder van het gastransportnet?
• Gasregio's afgeschaft in 2020
• Landelijk storingsnummer netbeheerders
• Investeringsplan uitbreiding energienet
• Klacht over netbeheerder?

Verschil netbeheerder en energieleverancier

Net als een energieleverancier, heeft ook iedereen een netbeheerder in Nederland. Sinds de liberalisering van de energiemarkt spreken we van energieleveranciers en netbeheerders. Energiebedrijven waren vóór het vrijgeven van de energiemarkt in 2004 zowel leverancier als netbeheerder. Sindsdien zijn de taken gesplitst. Een leverancier houdt zich bezig met het leveren van energie en een netbeheerder beheert één of meer energienetten en is verantwoordelijk voor de aanleg van de netten en het transport van elektriciteit of gas over dat net. Hij zorgt ervoor dat u een aansluiting op het net krijgt. En zorgt voor het onderhoud aan het energienetwerk. Meestal heeft u dezelfde netbeheerder voor elektriciteit en gas. Per regio is één netbeheerder verantwoordelijk. U kunt niet voor een andere netbeheerder kiezen. Dat is wettelijk vastgelegd. 

Vrije keuze energieleverancier

Sinds 1 juli 2004 bent u vrij om zelf een energieleverancier te kiezen. De leverancier moet dan wel een vergunning van de ACM hebben. Via de Energievergelijker op Gaslicht.com kunt u energie vergelijken van leveranciers met een eigen leveringsvergunning.

Geen vrije keuze netbeheerder

Als consument bent u vrij om zelf een energieleverancier te kiezen; een netbeheerder daarentegen kiest u niet zelf. Deze wordt bepaald aan de hand van de regio waar u woont. Het kan zelfs voorkomen dat u twee netbeheerders heeft. Eén voor stroom en één voor gas. Maar vaker is het zo dat u één netbeheerder heeft voor zowel gas als stroom. U verandert alleen van netbeheerder als u verhuist naar de regio van een andere netbeheerder. 

Wie is uw netbeheerder?

Wilt u weten wie uw netbeheerder is? Op de website eancodeboek.nl kunt u zien wie uw netbeheerder is voor elektriciteit en gas. Met behulp van deze dienst kunt u een 'aansluiting identificatie code' (ean-code) opzoeken van een aansluiting op het elektriciteitsnet en gasnet van Nederland. De ean-code is een code van 18 cijfers, waarmee de leverancier kan zien hoe groot de meter op het adres is en wie de netbeheerder is.

Naast netbeheerders voor energie zijn er ook netbeheerders voor water, riool, media en communicatie. Via mijnaansluiting.nl kunt u precies zien wie de netbeheerder is in uw regio voor gas en elektriciteit, maar ook voor bijvoorbeeld internet en tv. U hoeft alleen uw postcode plus huisnummer in te vullen en de website toont vervolgens de netbeheerders. U kunt bij hen een aansluiting wijzigen, verwijderen of een nieuwe aansluiting aanvragen. 

Wat zijn de tarieven van uw netbeheerder?

Elk jaar bepaalt de Autoriteit Consument & Markt (ACM)  hoe hoog de netbeheerkosten mogen zijn. Een netbeheerder mag de netbeheerkosten verhogen, maar nooit boven hun maximale tarieven. Met deze inkomsten verbetert de netbeheerder het netwerk en houdt hij dat veilig. De toezichthouder zorgt ervoor dat de tarieven voor consumenten niet te hoog zijn. Ze houden toezicht op de netbeheerders omdat u uw netbeheerder niet kunt kiezen.

De netbeheerkosten zitten verwerkt in uw termijnbedrag dat u elke maand aan de energieleverancier betaalt. Netbeheerkosten bestaan uit capaciteitstarief, vastrecht, aansluittarief (of periodieke aansluitvergoeding) en meettarief. Netbeheerkosten wijzigen één per jaar: op 1 januari. De wijzigingen gelden voor alle klanten, ook als u een contract met vaste tarieven heeft.

Er zijn grote verschillen tussen de netbeheerkosten van de verschillende netbeheerders. Wie in het netwerkgebied van Rendo woont, is het goedkoopst uit en mensen in Westland betalen het meest. Het scheelt in 2024 ruim 200 euro op jaarbasis, een verdubbeling in vergelijking met vorig jaar! Hieronder ziet u de netbeheerkosten van 2023 en 2024. De bedragen zijn afgerond en inclusief btw (bron: ACM). Helaas kunt u niet voor een andere netbeheerder kiezen.

Netbeheerder	Netbeheerkosten stroom 2023	2024	Netbeheerkosten gas 2023	2024
Gewogen gemiddelde volgens ACM	€ 341	€ 416	€ 218	€ 232
Coteq netbeheer	€ 308	€ 333	€ 217	€ 226
Liander NV	€ 346	€ 401	€ 240	€ 247
Enexis Netbeheer NV	€ 326	€ 427	€ 204	€ 223
N.V. RENDO	€ 270	€ 294	€ 201	€ 216
Stedin Netbeheer BV	€ 355	€ 424	€ 207	€ 226
Westland Infra Netbeheer BV	€ 374	€ 509	€ 214	€ 203

In de energievergelijker van Gaslicht.com ziet u de netbeheerkosten van uw netbeheerder bij de prijsdetails. 

Waarvoor kunt u bij uw netbeheerder terecht?

Uw netbeheerder is het aanspreekpunt voor uw vragen over:

• het aanvragen, wijzigen of verwijderen van uw aansluiting
• stroomstoringen en gasstoringen
• uw gasmeter en elektriciteitsmeter
• de slimme meter
• onderhoud van kabels en leidingen
• vermoeden van energiefraude
• terugleveren en uw aansluiting
• vragen over en problemen met uw aansluiting

Waarvoor kunt u bij uw energieleverancier terecht?

• uw energierekening
• meterstanden
• wijzigingen in uw persoonlijke gegevens
• overstappen
• het doorgeven van een verhuizing
• terugleveren en het aanpassen van uw contract
• terugleveren en salderen
• de prijs voor de levering van energie en de netwerkkosten
• de grootte van uw aansluiting
• tips voor het besparen van energie
• kosten- en verbruiksoverzichten 
• groene of grijze energie
• achterstanden en betalingsregelingen

Splitsing van energiebedrijven

Om er zeker van te zijn dat in Nederland het licht blijft branden en het gas blijft stromen, heeft het ministerie in 2008 de Wet Onafhankelijk Netbeheer (ook wel de Splitsingswet) ingevoerd. Energiebedrijven moeten op grond van deze wet hun netbedrijven splitsen van de productie- en leveringstak. De belangen die bedrijven hebben bij netbeheer en energielevering zouden niet door elkaar mogen lopen, vond de overheid. Er zou één infrastructuur moeten zijn waarop alle bedrijven energie kunnen leveren. Het is vergelijkbaar met NS en Prorail die gesplitst werden: Prorail beheert het spoor waarop verschillende aanbieders van treinen mogen rijden.

Delta, Eneco en Essent gingen in eerste instantie tegen de wet in beroep. Uiteindelijk kozen Essent en Nuon (nu Vattenfall) ervoor vrijwillig het productie- en leveringsbedrijf te splitsen. Delta en Eneco streden tot eind 2015 tegen gedwongen splitsing. Beide bedrijven ontvingen een splitsingsgebod van de Autoriteit Consument & Markt. Eneco moest gesplitst zijn voor 1 februari 2017 en Delta voor 1 juli 2017. Per 13 juni 2017 zijn de Zeeuwse energienetwerken onderdeel van de Stedin Groep onder de naam Enduris. Daarmee voldoet ook PZEM (voorheen Delta) als laatste energiebedrijf in Nederland aan de splitsingswet. Op 1 januari 2022 is Enduris samengegaan met Stedin. Vanaf die datum voeren ze in de provincies Zeeland, Utrecht en het grootste deel van Zuid-Holland gezamenlijk netbeheeractiviteiten uit onder de naam Stedin. (bron: Netbeheer Nederland) 

Samenwerking energieleverancier en netbeheerder

U maakt een keuze uit verschillende energieleveranciers en u kiest de gewenste soort stroom en/of gas. Vervolgens levert de netbeheerder de energie bij u thuis af. De netbeheerkosten van elektriciteit zijn voor iedereen gelijk, ongeacht of de stroom over 10 of 200 km wordt getransporteerd. Voor gas was dat tot 2020 niet het geval. Hoe verder u van het gasveld in Groningen af woonde, hoe duurder het vervoer en hoe hoger de regiotoeslag. Per 1 januari 2020 is de regiotoeslag afgeschaft. 

Overzicht regionale netbeheerders

Op dit moment zijn er slechts 6 regionale netbeheerders in Nederland. Flink minder dus dan de tientallen energieleveranciers. De drie grootste zijn Liander, Enexis en Stedin (Stedin is een fusie van netbeheerders Enduris en Stedin sinds januari 2022). Daarna komen Coteq, RENDO en Westland Infra.

Netbeheerder per provincie

Deze 6 regionale netbeheerders zijn op hun beurt weer aangesloten op de nationale netten. Deze landelijke gas- en elektriciteitsnetten worden respectievelijk beheerd door de Nederlandse Gasunie (gastransportnetwerk) en TenneT (hoogspanning elektriciteitsnetwerk). 

Wie is de beheerder van het hoogspanningsnet? 

TenneT is de beheerder van het landelijk hoogspanningsnet. Het bedrijf transporteert elektriciteit over het hoogspanningsnetwerk in Nederland en een groot deel van Duitsland. Daarbij verbinden ze producenten van elektriciteit met regionale netwerken die de stroom bij u thuis brengt. Elke dag transporteren zij elektriciteit naar 43 miljoen mensen in Nederland en een groot deel van Duitsland. Het gehele elektriciteitsnet van TenneT beslaat zo’n 25.000 kilometer aan hoogspanningskabels. Dat is langer dan de gehele afstand tussen de Noord- en Zuidpool. Hun belangrijkste taak: zorgen dat het licht blijft branden en dat elektriciteit altijd en overal met een druk op de knop beschikbaar is. Met een leveringszekerheid van 99,99963% zijn zij een van de beste netbeheerders ter wereld. 

Wie is de beheerder van het gastransportnet?

Gas Transport Services (GTS) is de eigenaar en beheerder van het landelijk gastransportnet in Nederland en een 100% dochter van N.V. Nederlandse Gasunie. De Nederlandse Gasunie neemt het transport van aardgas in Nederland op zich. Hiervoor hebben zij een uitgebreide gasinfrastructuur ontwikkeld waar de regionale netbeheerders vervolgens hun netten op aansluiten om het gas ook daadwerkelijk bij u thuis te krijgen. De Nederlandse Gasunie is volledig eigendom van de Nederlandse overheid. GTS beheert het landelijke netwerk van gaspijpleidingen in Nederland en lost storingen op. 

Gasregio's afgeschaft in 2020

Sinds 1 januari 2020 mogen energieleveranciers zelf bepalen of ze regiotoeslag rekenen, maar deze tarieven moeten overal gelijk zijn. Eventuele regiotoeslag in Groningen of Limburg verschillen dus niet langer van elkaar. 

Van 2005 tot 2020  gold een toeslag op de kubieke meterprijs voor het transport van gas over het landelijk transportnet van de Gasunie. De regiotoeslag was het bedrag dat u moest betalen voor het transport van gas. Hoe verder u van het gasveld in Groningen af woonde, hoe duurder het vervoer en hoe hoger de regiotoeslag. Nederland was verdeeld in 10 regio's. De bijbehorende regiotoeslagen van de betreffende energieleveranciers per gasprofiel waren verwerkt in de gasprijzen op onze vergelijkingssite. Aan de hand van uw verbruik en uw regio, werd uw gasprofiel en uw regiotoeslag berekend. Onder meer om die reden moest u uw postcode invoeren bij de Energievergelijker. 

Landelijk storingsnummer netbeheerders

De gezamenlijke netbeheerders hebben een landelijk storingsnummer: 0800-9009. Iedereen kan dit nummer bellen bij een onderbreking in de elektriciteitslevering en gaslevering. Ook wanneer u een gaslucht ruikt, kunt u het landelijk storingsnummer bellen.

Investeringsplannen uitbreiding energienet

Sinds 2020 publiceren alle netbeheerders elke twee jaar een investeringsplan. Hierin worden de uitbreidings- en vervangingsinvesteringen voor de elektriciteits- en gasnetten voor de komende jaren opgenomen. Op 18 oktober 2023 werd de grootste verbouwing van het energiesysteem tot nu toe aangekondigd: tot en met 2026 lopen de jaarlijkse investeringen op tot ruim 8 miljard euro. De uitbreiding van het energienet moet hiermee fors versneld worden, zodat het net in de toekomst ook de toenemende vraag naar transportcapaciteit aankan.  

Actieplan netcongestie laagspanningsnet

Op 22 januari 2024 presenteerden demissionair minister Jetten en de netbeheerders een Actieplan om de netcongestie op het laagspanningsnet (dus op wijkniveau) te verminderen. Om de netcongestie op het stroomnet te verminderen, moeten er tussen 2024 en 2035 tussen de 37.000 en 54.000 extra elektriciteitshuisjes worden bijgebouwd en tussen de 80.000 en 105.000 km kabel worden gelegd. 

De netbeheerders zetten in op de volgende drie zaken:

1. Het versnellen van het verzwaren en uitbreiden van de laagspanningsnetten: het stoomnet wordt buurt voor buurt verzwaard en uitgebreid.
2. Het verbeteren van het inzicht in de (toekomstige) belasting van de laagspanningsnetten: er is te weinig zicht op het daadwerkelijke gebruik door huishoudens en andere kleinverbruikers. De netbeheerders zijn begonnen met het uitrollen van sensoriek in hun laagspanningsnetten, om daarmee meer inzicht te krijgen in de haarvaten van hun elektriciteitsnet. 
3. Lokale afstemming van elektriciteitsvraag en -aanbod ter voorkoming van piekbelasting: netbewust laden wordt steeds belangrijker. Het stroomgebruik van apparaten moet worden aangepast aan de ruimte op het stroomnet. Voor openbare laadpalen wordt flexibel laden een standaardonderdeel van de contracten met gemeenten. Ook de inzet van elektrische auto’s als batterij (bi-directioneel laden) wordt door de overheid aangemoedigd. 

Wat kunnen consumenten doen om netcongestie te verminderen?

Ook consumenten kunnen helpen om congestie op het laagspanningsnet te voorkomen door bewuster om te gaan met het gebruik van stroom. Zo riepen netbeheerders huishoudens op om te ‘zonwassen’; de wasmachine aan te zetten als de zon schijnt. Ook als je zelf geen zonnepanelen hebt, kun je deze duurzaam opgewekte stroom gebruiken, bijvoorbeeld door het slim inzetten van een warmtepomp en het netbewust laden van de elektrische auto.  

Klacht over netbeheerder?

Bent u niet tevreden over uw netbeheerder? Heeft uw netbeheerder u bijvoorbeeld niet op tijd informatie gegeven? Of niet op tijd werkzaamheden uitgevoerd? Of werkt uw aansluiting op het elektriciteitsnet niet goed? Neem dan contact op met uw netbeheerder. Gebruik de voorbeeldbrief van ACM ConsuWijzer: