Handelsprijzen voor stroom en gas

De ANWB maakte vorige week bekend dat het groene stroom en gas gaat leveren tegen handelsprijzen. Ook easyEnergy en NieuweStroom hanteren zulke dynamische tarieven. Hoe werkt dat eigenlijk en hoe komen die energieprijzen precies tot stand?

Drie soorten energietarieven

Wanneer u als consument een energiecontract afsluit, heeft u tegenwoordig keuze uit drie verschillende soorten tarieven voor gas en stroom:

• Vaste tarieven: u betaalt een vaste prijs per m3 gas en kWh stroom die u verbruikt. Die prijs verandert niet tijdens de looptijd van uw contract. De looptijd is vaak 1, 3 of 5 jaar.
• Variabele tarieven: de prijs die u betaalt voor een m3 gas en kWh stroom verandert in de meeste gevallen twee keer per jaar, op 1 januari en 1 juli. Er zijn ook contracten met variabele tarieven die per kwartaal of per maand veranderen.
• Dynamische tarieven oftewel dag-uurtarieven: de prijs die u betaalt voor een m3 gas wisselt per dag, de prijs voor een kWh stroom wisselt per uur. Als u dus vanavond de televisie aanzet, betaalt u de op dat moment geldende stroomprijs.

Handelsprijzen voor gas en stroom

Energieleveranciers wekken zelf stroom op in energiecentrales of met bijvoorbeeld windmolens en/of ze kopen energie in. Dat doen ze bijvoorbeeld op Europese handelsbeurzen. Er zijn twee soorten beurzen. De EPEX (European Power Exchange) is een zogenoemde ‘spotmarkt’. Hier kopen energieleveranciers elektriciteit in voor de volgende dag. De prijs die ze betalen wisselt van uur tot uur. Vraag en aanbod spelen daarin een belangrijke rol. Midden op de dag en ‘s nachts is stroom vaak goedkoper, ‘s ochtends en ‘s avonds juist duurder. Ook de beschikbaarheid van wind- en zonne-energie speelt mee.

 Op de EPEX worden zogenaamde minimale en maximale administratieve tarieven van respectievelijk -0,50 euro en 3 euro per kilowattuur gehanteerd. Volgens de ANWB zijn zulke extreme prijzen nog nooit voorgekomen. De hoogste uurprijs in de afgelopen vijf jaar was 0,242 euro op 21 september 2020.

De ICE ENDEX (European Energy Derivatives Exchange) is een zogenoemde ‘forwardmarkt’. Hier kopen energieleveranciers stroom in voor bijvoorbeeld een maand, kwartaal of jaar. De prijzen op deze beurs zijn een inschatting van de kosten om in de toekomst elektriciteit te produceren. Als bijvoorbeeld CO2-emissierechten duurder worden of er geopolitieke spanningen verwacht worden, stijgt de prijs.

Voor gas werkt het op een soortgelijke manier. Alleen hier varieert de handelsprijs op de spotmarkt niet per uur, maar per dag. Door op beide soorten beurzen gas en stroom in te kopen hebben energieleveranciers zowel zekerheid als flexibiliteit.

Duurder doorverkopen aan de consument

Energieleveranciers verkopen gas en stroom normaal gesproken duurder aan de consument door. Dat is ook wel logisch. Ze moeten hun medewerkers, gebouwen en websites bijvoorbeeld betalen en willen natuurlijk ook winst maken. Verder bouwen energieleveranciers een veiligheidsmarge in, zodat ze niet in de financiële problemen komen wanneer de stroom- en gasprijs stijgt terwijl u nog lange tijd een lager vast of variabel tarief betaalt.

Toeslagen en vaste leveringskosten

Bij dag-uurtarieven die gebaseerd zijn op de spotmarkt is zo’n veiligheidsmarge niet nodig. Als klant betaalt u namelijk de daadwerkelijke handelsprijs. Daalt die prijs, dan betaalt u minder. Stijgt die prijs, dan betaalt u meer. Een energieleverancier loopt dus minder risico met dag-uurtarieven. Natuurlijk willen ook dit soort bedrijven geld verdienen. Dat doen ze via de zogeheten 'vaste leveringskosten'. Ouderen kennen dit nog onder de term 'vastrecht'. Dit zijn maandelijkse kosten die u altijd betaalt, ook als u geen gas of stroom verbruikt. easyEnergy en NieuweStroom hanteren bovendien een opslag bovenop de handelsprijs. De ANWB geeft aan geen opslag te hanteren en werkt met een abonnement. Wel rekenen ze ‘inkoopkosten’. Dit is een vergoeding voor de kosten die ANWB maakt om de energie op de handelsbeurs in te kopen. 

Eerlijke vergelijking alleen achteraf mogelijk

Variabele energieprijzen zijn de duurste energieprijzen in de markt. Door elk jaar over te stappen en een nieuw vast contract af te sluiten, bespaart u flink op uw energierekening. U profiteert dan namelijk van lage actietarieven voor het verbruik van gas en stroom. Ook krijgt u vaak een mooie welkomstbonus van een energieleverancier. Een goede vergelijking tussen een contract met dag-uurtarieven en vaste tarieven is lastig te maken. Bij een vast contract kunnen we namelijk de jaarkosten berekenen, uitgaande van uw geschatte verbruik. Bij een contract met dag-uurtarieven kunnen we die jaarkosten op basis van datzelfde geschatte verbruik alleen voorspellen. Niemand weet namelijk hoe laag of hoog de stroom- of gasprijs over zes maanden is. Een eerlijke vergelijking is dus eigenlijk alleen achteraf te maken. Daarom vindt u geen contracten met dag-uurtarieven in de energievergelijker van Gaslicht.com.

Overwegingen bij uw keuze voor een nieuw contract

• Voor een contract met dag-uurtarieven heeft u een slimme meter nodig. U moet bovendien toestaan dat deze meter minimaal elk uur uitgelezen wordt. 
• Dag-uurtarieven kunnen aantrekkelijk zijn als u uw energieverbruik wilt aanpassen op de tarieven. Heeft u liever geen omkijken naar hoeveel energie u op welk moment verbruikt, dan kunt u dynamische tarieven beter links laten liggen.
• Een contract met vaste tarieven geeft zekerheid. U weet waar u voor 1, 3 of 5 jaar aan toe bent. Een contract met dag-uurtarieven kan voordeliger zijn, maar dit weet u pas achteraf. U kunt ook negatief verrast worden.
• Houd er rekening mee dat de meeste mensen vooral energie gebruiken in de ochtend en avond. Dat zijn ook de momenten waarop de uurtarieven voor stroom het hoogst zijn.