Wat is precies groene energie?

Wilt u overstappen op groene energie? Dan kiest u voor een duurzame vorm van energie die het milieu niet belast. Bovendien is groene energie niet duurder. Wanneer u een energiecontract afsluit, kunt u kiezen voor groene energie of  grijze energie. Uit cijfers van de Autoriteit Consument & Markt blijkt dat het merendeel van de consumenten energie met een groen label afneemt. 

• Wat is groene of duurzame stroom? 
• Overstap naar duurzame energie 
• Is groene stroom duurder dan grijze stroom?
• Opslag duurzame energie- en klimaattransitie 
• Is mijn groene stroom echt groen? 
• Verantwoording groene inkoop en opwek
• Zonne-energie 
• Windenergie
• Groen gas: biogas en CO2-gecompenseerd gas 
• Aardwarmte 
• Wilt u dat er meer duurzame energie komt? 

Wat is groene energie of groene stroom?

Groene stroom of groene energie is 'gewone' elektriciteit, maar wordt op een andere, milieuvriendelijke manier opgewekt. Hierdoor verbruikt u minder vervuilende fossiele energie. Groene stroom wordt op verschillende manieren opgewekt: zoals met zonnecollectoren, zonnepanelen, windmolens, waterkrachtcentrales of door biomassa te verbranden, bijvoorbeeld hout of afval. Er wordt gebruikgemaakt van schone, onuitputtelijke bronnen. Duurzame of groene stroom wordt daarom ook wel hernieuwbare energie genoemd.

Aan de elektriciteit zelf merkt u niet hoe deze is opgewekt. Uw groene stroom is dus precies dezelfde stroom als de grijze stroom van uw buurman. Wilt u weten waar uw groene stroom vandaan komt? Dit kunt u vinden op het stroometiket van uw energieleverancier.  

Overstap naar duurzame energie

In 2023 was 50% van alle stroom groen, tegenover 41% groene stroom in 2022. De groei is vooral te danken aan windenergie en zonnestroom. In 2023 steeg het opgestelde vermogen van zonnepanelen met 4,3 gigawatt tot 23,9 gigawatt, vergeleken met 2022. Wel was 2023 minder zonnig dan 2022.  De productie van windenergie steeg in 2023 met 25 procent. Dat komt doordat er veel nieuwe molens zijn geplaatst. In de eerste helft van 2024 steeg de elektriciteitsproductie uit hernieuwbare bronnen naar 32,3 miljard kWh, 53% van de totale stroomproductie. Deze toename komt vooral doordat de elektriciteitsproductie uit wind met 4,4 miljard kWh is gestegen in de eerste helft van 2024.

(Bron: CBS. Klik om te vergroten)

In 2030 moet 70% van alle elektriciteit en minimaal 37% van alle energie uit hernieuwbare bronnen komen. Dat gebeurt met windturbines op zee, op land en met zonnepanelen op daken en in zonneparken. In de toekomst komen ook technieken in beeld die nu nog verder doorontwikkeld moeten worden. Zo worden er snel grote slagen gemaakt op het gebied van waterstof. Volgens Rijksoverheid komen op lange termijn wellicht ook nieuwe technieken als thorium beschikbaar voor CO2-neutrale energieopwekking.  

Zonne-energie

Ons land krijgt steeds meer zonnepanelen. Volgens het CBS groeide het verbruik uit zonne-energie (elektriciteit en warmte) in 2023 ten opzichte van het jaar daarvoor met 17 procent naar 73 PJ. De belangrijkste oorzaak voor deze toename is het in gebruik nemen van nieuwe zonnepanelen. In de eerste 12 dagen van juni 2023 heeft Nederland meer zonne-energie geproduceerd dan in het hele JAAR 2016. Dit toont Martien Visser aan in onderstaande grafiek.

Bron: Martien Visser

Wilt u zelf een handje meehelpen in het opwekken van écht groene stroom? Dan kunt u ervoor kiezen om zonnepanelen te plaatsen op uw woning. De zon is een onuitputtelijke bron. Niet alleen zonnepanelen op uw eigen woning voorzien in groene stroom. Zo worden er ook zonnepanelen parken gebouwd in Nederland. In landen als Duitsland, Spanje en Portugal staan zonnecentrales, hier staan installaties van zonnepanelen die groene stroom opwekken.

Windenergie

Het energieverbruik uit windenergie is in 2023 vergeleken met een jaar eerder met 25 procent toegenomen naar 96 petajoule. Dat blijkt uit voorlopige cijfers van het CBS. Het verbruik uit windmolens op zee was ongeveer 39 PJ.  In 2014 zat Nederland nog op 5% windenergie, in 2022 op 17%. In 2023 is het verbruik van windenergie weer met een kwart toegenomen. Op zee is de productiecapaciteit in 2023 met 55 procent toegenomen tot bijna 4 gigawatt (GW). Op land nam de capaciteit met 10 procent toe tot bijna 7 GW.

​Is groene stroom duurder dan grijze stroom?

Veel mensen hebben het idee dat groene energie altijd duurder is dan grijze energie. Dat is gelukkig niet zo. Met subsidies stimuleert de overheid energieleveranciers namelijk zo veel mogelijk om groene energie op te wekken. Daardoor is de prijs vaak gelijk aan die van grijze energie. In onze energievergelijker kunt u gemakkelijk filteren als u voorkeur heeft voor groene energie.  

Opslag duurzame energie- en klimaattransitie

Sinds 2013 betaalde iedereen in Nederland Opslag duurzame energie- en klimaattransitie (ODE) per verbruikte kWh elektriciteit en m³ gas. De ODE werd ingevoerd om de investering in duurzame energie te stimuleren. Het tarief van de ODE is vastgelegd door de overheid. Energieleveranciers incasseerden de heffing via uw energierekening en droegen het geld vervolgens aan de overheid af. In 2022 betaalde u voor de eerste 10.000 kWh aan stroom 3,69 cent per kWh. Voor de eerste 170.000 m3 betaalde u 10,47 cent per m3. Sinds 2023 bestaat de ODE niet meer, maar is samengevoegd met de energiebelasting.

Is mijn groene stroom echt groen?

U kunt bij uw energieleverancier een contract afsluiten voor groene stroom. De energieleverancier verplicht zich dan om de energie op te (laten) wekken met duurzame bronnen, waardoor u daadwerklijk groene stroom verbruikt. De groene stroom wordt opgewekt in Nederland, maar ook in het buitenland. 

Groene stroom wordt op het energienet gezet en samen met alle andere stroom naar de klanten getransporteerd. Op het energienet is alle elektriciteit hetzelfde en is er geen verschil meer tussen groene en grijze stroom. Alle stroom gaat door dezelfde kabels, hier hoeft geen aanpassing voor gemaakt te worden in uw woning.  

Verantwoording groene inkoop en opwek 

De overheid vindt dat u het recht heeft om te weten waar de stroom vandaan komt. Energiebedrijven kunnen u op twee manieren informatie geven over hoe de stroom is opgewekt: 

Met een garantiecertificaat

In geval van groene stroom moeten energiebedrijven met een garantiecertificaat bewijzen dat de elektriciteit is opgewekt met zonnecollectoren, windmolens, waterkrachtcentrales of biomassa-installaties. Zo'n certificaat heet ook wel een 'Garantie van oorsprong'. Dit groencertificaat geeft zekerheid dat de groene stroom aan de regels voor duurzame energie voldoet en dat het geld dat hiervoor wordt betaald ook daadwerkelijk wordt gebruikt om extra duurzame energiebronnen in te zetten. 

Met een stroometiket

Daarnaast moet u van uw energiebedrijf jaarlijks een stroometiket krijgen. Op dit etiket staat hoe de elektriciteit is opgewekt. Het stroometiket wordt jaarlijks vastgesteld en vaak op bij de jaarafrekening toegestuurd. U vindt het stroometiket ook op Gaslicht.com bij de productinformatie van de leverancier.  

De import en export van groene stroom

In Europa wordt er meer groene energie geproduceerd dan dat er wordt afgenomen. In Nederland wordt echter nog niet altijd voldoende groene stroom gemaakt. Er wordt daarom door verschillende energieleveranciers groene stroom geïmporteerd vanuit het buitenland. Dit is dan met name stroom die is gemaakt uit waterkracht en windenergie afkomstig uit de Scandinavische landen. Maar er gaat ook Nederlandse stroom naar het buitenland. In augustus 2022 exporteerde ons land meer elektriciteit dan dat het importeerde. De meeste export gaat dit jaar naar België, gevolgd door de UK. Wij halen stroom uit Noorwegen, Duitsland en Denemarken.

Groen gas: biogas en CO2-gecompenseerd gas 

Groen gas is de duurzame variant van aardgas en wordt gemaakt door biogas op te waarderen tot het dezelfde kwaliteit heeft als aardgas. Groen gas wordt schoon geproduceerd en is hernieuwbaar. Aardgas bestaat uit methaan (bron CBS)

Bij groen gas moeten we onderscheid maken tussen biogas en CO2 gecompenseerd gas. Beide worden namelijk met de term ‘groen gas’ aangeduid. 

Biogas

Biogas is gas uit biomassa zoals rioolslib, mest, tuinafval, of resten groenten en fruit. Vergisting is het proces waarbij dit organisch materiaal omgezet wordt naar biogas. Door het verwijderen van kooldioxide kan er ‘groen gas’ van gemaakt worden. Omdat dit gas ontstaat uit biomassa is het hernieuwbaar, in tegenstelling tot aardgas dat bijdraagt aan het opraken van fossiele brandstoffen en de daarmee gepaard gaande uitstoot van broeikasgassen. 

Groengasketen (bron: Groengas Nederland)

Net als groene stroom wordt groen gas gecertificeerd geleverd. In Nederland geeft Vertogas de certificaten uit. Vertogas controleert of het gas voldoet aan de gestelde eisen voor zo’n certificaat. Zo weet u zeker dat het groene gas dat u afneemt ook echt groen is. Voor de veiligheid wordt er een geurstof aan groen gas toegevoegd. Groen gas heeft daardoor dezelfde ‘typische gaslucht’ als aardgas. 

Bijmengverplichting groen gas

Vanaf 2026 geldt er voor energieleveranciers mogelijk een bijmengverplichting voor groen gas. Als het wetsvoorstel goedgekeurd wordt, moeten leveranciers vanaf 2026 groen gas bijmengen bij het aardgas. In 2030 moet 20% van het gas groen gas zijn. Energieleveranciers moeten door middel van een Garanties van Oorsprong (GvO) kunnen aantonen dat ze daadwerkelijk groen gas bijgemengd hebben. De overheid wil met deze maatregel de productie van groen gas stimuleren en de CO2-uitstoot verminderen. Ook moeten we hierdoor minder afhankelijk van aardgas worden. Het gaat om het bijmengen van 1,1 miljard kuub groen gas tot 2030. Als het wetsvoorstel wordt aangenomen, begint de oplopende bijmengverplichting in 2026. Deze motie wordt in 2025 besproken in de Eerste Kamer en kan op 1 januari 2026 ingaan als deze wordt goedgekeurd. Vattenfall en Engie bereiden zich er al op voor door de overname van groengasinstallaties.

De verwachting is wel dat de gasprijs hierdoor zal stijgen. De gastarieven van 3-jarige vaste contracten, waarin al rekening is gehouden met de bijmengverplichting, zijn dan ook hoger dan die van 1-jarige vaste contracten. Martien Visser waarschuwt op 14 november dat Nederlandse huishoudens de komende jaren tot wel 1.000 euro per jaar extra voor energie gaan betalen. Exclusief inflatiecorrectie. Deze prijsstijging is te wijten aan de bijmengverplichting van 2026, de Europese emissiehandel (ETS-2), de stijgende netbeheerkosten en de hoge energiebelasting in Nederland.

CO2-gecompenseerd gas

CO2-gecompenseerd gas is gewoon aardgas waarvan de CO2-uitstoot wordt gecompenseerd. Bijvoorbeeld door de aanplant van bossen of investeringen in duurzame energieopwekking. Energieleveranciers die CO2- gecompenseerd gas aanbieden kopen meestal certificaten in waarmee ze kunnen bewijzen dat er ook echt CO2-compensatie plaatsvindt.  bijvoorbeeld bij Gold Standard certificering; het meest strenge internationale keurmerk voor klimaatcompensatie.  Een soort van Beter Leven-keurmerk, maar dan voor compensatieprojecten. Pas als een project aan de strenge eisen van de Gold Standard voldoet, komt ze in aanmerking voor het keurmerk. Ook kennen we het Verified Carbon Standard keurmerk.

Er zijn meerdere leveranciers die CO2-gecompenseerd gas aanbieden, zoals Engie, Eneco, Vandebron,  GreenChoice en Powerpeers. U kunt dat vinden in onze vergelijker door te filteren op CO2-gecompenseerd gas.  Vandebron, Eneco en Pure Energie compenseren CO₂-uitstoot via de Gold Standard van het WNF. Eneco doet dat ook via het Verified Carbon Standard keurmerk. Greenchoice noemt het bosgecompenseerd gas.  Dat betekent dat het aardgasverbruik wordt gecompenseerd door het aanplanten en beschermen van bomen. 

Biomassa is de grootste bron van hernieuwbare energie. Volgens cijfers van het CBS daalde het energieverbruik uit deze bron in 2023 met 3 procent. Dit wordt vooral veroorzaakt doordat er 31 procent minder biomassa is mee gestookt bij elektriciteitscentrales. In 2021 is een herziene EU-Richtlijn Hernieuwbare Energie in werking getreden. Deze bevat strengere duurzaamheidscriteria voor biomassa. Het is nog onduidelijk hoe deze precies moeten worden toegepast. 

In 2023 bedroeg de productie van groen gas 280.200.000 m³. Dat betekent een groei van 22% ten opzichte van 2022. De groei is mede te danken aan verschillende nieuwe groen gasinvoeders die de Nederlandse markt hebben betreden. Het Platform Groen Gas is content met dit nieuws aangezien de groei van groen gas een jaar eerder 4% bedroeg. De productie en inzet van groen gas helpt Nederland om onafhankelijk te worden van aardgasimport. Daarnaast draagt het bij aan de CO₂-reductie wat cruciaal is voor het bereiken van de Nederlandse klimaatdoelen. 

Aardwarmte

Aardwarmte of geothermie maakt gebruik van warmte uit de grond. Aardwarmte is een milieuvriendelijk alternatief voor het stoken van gas en kolen. Daarom stimuleert de overheid deze bron van duurzame energie onder meer met subsidies. Bij aardwarmte (geothermie) wordt vanuit minimaal 500 meter onder de grond warm water opgepompt. Het water wordt gebruikt voor de verwarming van woningen en kassen. Afgekoeld water gaat terug in de grond en kan later weer worden gebruikt. Het voordeel van aardwarmte is dat het nooit opraakt. Aardwarmte was in 2022 goed voor 2 procent van het eindverbruik van energie uit hernieuwbare bronnen (bron: CBS).

Wilt u dat er meer duurzame energie komt? 

Kies dan voor een groene energieleverancier en geef aan dat groene stroom alleen uit Nederland mag komen. Daarmee stimuleert u de duurzame opwek in Nederland. Op Gaslicht.com vindt u de Top 5 goedkoopste duurzame energiepakketten voor 1 jaar.