Vaste en variabele leveringskosten energie - gas en stroom

Leveringstarieven zijn tarieven die u aan uw energieleverancier betaalt voor de levering van gas en stroom. U betaalt per m³ gas en per kWh stroom een prijs. Dat noemen we leveringskosten. De leveringskosten bestaan uit twee onderdelen: vaste leveringskosten en variabele leveringskosten. Wat is het verschil?

Ga snel naar:

• Variabele leveringskosten energie
• Vaste leveringskosten energie
• Wie bepaalt de leveringstarieven?
• Percentage leveringskosten
• Enkeltarief en dubbeltarief
• Wat is dubbeltarief?
• Wat is enkeltarief?
• Enkeltarief of dubbeltarief?
• Van enkeltarief naar dubbeltarief of andersom
• Waarom apart daltarief?
• Meter voor daltarief en normaaltarief
• Verschil vaste en variabele leveringstarieven
• Leveringstarieven te hoog?
• Overstappen naar andere energieleverancier

Variabele leveringskosten energie

De variabele leveringskosten betaalt u voor de energie die u verbruikt. Deze kosten hangen af van hoeveel gas en stroom u verbruikt en van uw tarief per kubieke meter (m³) gas of per kilowattuur (kWh) stroom. Gebruikt u meer energie? Dan betaalt u ook meer. Het zijn dus verbruiksafhankelijke kosten.

Vaste leveringskosten energie (vastrecht)

Naast variabele leveringskosten betaalt u ook vaste leveringskosten (voorheen vastrecht genoemd). De vaste leveringskosten hangen niet van uw verbruik af. Het is een vast bedrag dat u aan uw energieleverancier betaalt voor andere kosten die uw leverancier maakt, bijvoorbeeld administratiekosten. Deze vaste leveringskosten verschillen per energieleverancier. Sommige energieleveranciers rekenen een hoog vast bedrag per maand, maar lage tarieven voor het verbruik. Dat kan voordelig zijn als u veel energie verbruikt. Maar ongunstig als u weinig energie verbruikt. Kijk dus niet alleen naar de kosten per eenheid energie, maar ook naar de vaste kosten. Onze energievergelijker houdt hier rekening mee.

Regiotoeslag gas tot 2020 

Vanaf 2005 waren de kosten voor het leveren van gas afhankelijk van waar in Nederland u gas afnam. Energieleveranciers berekenden hiervoor de zogenaamde regiotoeslag gas. Hoe verder u van het aardgasveld in Groningen woonde, hoe hoger de toeslag. Sinds 2020 zijn gasprijzen regio-onafhankelijk. Dit betekent dat het niet meer uitmaakt waar in Nederland u gas afneemt. Er geldt één gasprijs afhankelijk van het gekozen energiecontract.

Wie bepaalt de leveringstarieven?

De hoogte van de leveringstarieven wordt bepaald door uw energieleverancier. Wel wordt er door de Autoriteit Consument & Markt gecontroleerd op redelijkheid. Zo nodig kan deze een maximumtarief vaststellen. Als u ontevreden bent over de hoogte van uw leveringstarief, bent u met inachtneming van de contractvoorwaarden vrij om over te stappen naar een andere leverancier.

Percentage leveringskosten

Volgens de Energiemonitor van de Autoriteit Consument & Markt beslaan de leveringskosten in 2024 44% van de totale energierekening. De netbeheerkosten bedragen 19% en de belastingen 37%. Deze percentages zijn gebaseerd op een jaarverbruik van 1260 m³ gas en 3170 kWh stroom.

Enkeltarief en dubbeltarief

U kunt kiezen voor enkeltarief of dubbeltarief. Enkeltarief is mogelijk bij meters met 1 telwerk en bij meters met 2 telwerken. Dubbeltarief is alleen mogelijk als uw meter 2 telwerken heeft. Per 1 juli 2021 is dubbeltarief alleen mogelijk als u een slimme meter heeft. Dit komt door het verdwijnen van het Toonfrequent signaal, heeft Netbeheer Nederland laten weten.

Wat is dubbeltarief?

Het dubbeltarief bestaat uit een normaaltarief en een daltarief. Het daltarief betaalt u 's nachts, in het weekend en tijdens feestdagen. We noemen dit ook wel daluren. U betaalt het normaaltarief op werkdagen van 7.00 tot 21.00 uur of 23.00 uur. In de ene regio stopt het hoge tarief om 21.00 uur, en in de andere regio om 23.00 uur. De netbeheerder bepaalt of de daluren om 21.00 uur of om 23.00 uur beginnen. Vraag uw netbeheerder hoe laat in uw regio het daltarief begint.

Wat is enkeltarief?

Enkeltarief is 1 tarief. Tegen dat tarief wordt al uw stroomverbruik afgerekend.

Enkeltarief of dubbeltarief?

In de volgende situatie is het dubbeltarief meestal goedkoper:
* u gebruikt per jaar meer dan 3500 kWh aan stroom, én
* minstens de helft van deze energie gebruikt u tijdens daluren

Door bij het energie vergelijken uw verbruik in te vullen en daarbij eerst enkel en daarna dubbeltarief te kiezen, kunt u aan de hand van de uitkomsten van deze twee berekeningen het verschil direct vaststellen. Vink daarvoor ‘Ik heb een slimme meter’ aan.

Let op: uw dubbele elektriciteitsmeter heeft twee actieve telwerken. Dit betekent niet automatisch dat uw energieleverancier u ook tegen dubbeltarief afrekent. Op uw jaarafrekening staat onder 'Elektriciteit' vermeld of uw aanbieder u factureert tegen enkel- of dubbeltarief. Factureert uw aanbieder u ten onrechte tegen enkeltarief, neem dan contact op met uw energieleverancier. 

Van enkeltarief naar dubbeltarief of andersom

Er zijn energieleveranciers die alleen enkeltarief aanbieden. Dan is een wijziging niet mogelijk. Is het voor u onvoordelig om tegen het geldende tarief te worden afgerekend? Dan kunt u overstappen naar een andere energieleverancier die wél het tarief aanbiedt van uw voorkeur.

Waarom apart daltarief?

Het onderscheid tussen normaaltarief en daltarief is in de jaren zestig ingevoerd om het elektriciteitsnet gelijkmatiger te belasten. Alle bedrijven en huishoudens in Nederland samen begonnen steeds meer stroom te verbruiken. En dan met name op werkdagen overdag, en veel minder 's avonds en in het weekend. Dat was voor de energieleveranciers niet handig. Een elektriciteitscentrale kon niet zomaar even een standje hoger of lager worden gezet als de samenleving meer of minder stroom verbruikte. Door stroom 's nachts en in het weekend goedkoper te maken, werd geprobeerd om mensen te prikkelen juist stroom in de daluren te gebruiken. Inmiddels is ons elektriciteitsnet steeds beter bestand tegen de pieken in ons energieverbruik.

Meter voor daltarief en normaaltarief

Wilt u gebruikmaken van het daltarief en normaaltarief? Dan heeft u een meter met 2 actieve telwerken nodig. Een slimme meter heeft ook 2 telwerken. Heeft u geen meter met twee telwerken of wilt u weten of u een dubbele meter heeft? Vraag dit na bij uw netbeheerder. De netbeheerder kan een dubbele meter voor u plaatsen. Hoe hoog de kosten voor het plaatsen van die meter zijn, verschilt per netbeheerder.

Voor gas bestaat het principe enkeltarief/dubbeltarief meter niet.

Heeft u een dubbeltariefmeter (dus twee telwerken voor stroom)? Dan kunt u als volgt zien welke meter hoort bij het daltarief:

• Op veel meters ziet u aan een pijltje welke teller actief is. De meter waar het pijltje 's avonds en in het weekend naar wijst, hoort bij het daltarief.
• Ziet u geen pijltje? Meestal hoort telwerk 1/I bij het daltarief en 2/II bij het normaaltarief. Makkelijk te onthouden: het laagste nummer hoort bij het laagste tarief.
• Komt u er nog steeds niet uit? Noteer van allebei de meters de stand en kijk een uurtje later welke is opgelopen. Doe dat in het weekend, dan weet u zeker dat de meter die oploopt, hoort bij het daltarief.

Let op: Per 1 juli 2021 is het toonfrequent signaal verdwenen. U heeft een slimme meter nodig om gebruik te maken van dubbeltarief.

Verschil vaste en variabele leveringstarieven

U kunt kiezen voor een contract met een vast tarief, een variabel tarief of een dynamisch tarief. Een vast tarief houdt in dat u een vaste prijs betaalt voor de levering zolang uw contract loopt. Bijvoorbeeld één of drie jaar. Deze vaste prijs geldt alleen voor het leveringstarief. Andere tarieven kunnen wel tijdens deze periode veranderen, zoals de belastingen of de netbeheerkosten. Is de contractperiode van bijvoorbeeld 1 jaar afgelopen? Dan verandert uw vaste tarief in een variabel tarief.

Een variabel leveringstarief betekent dat de prijs voor levering kan veranderen. De leverancier moet u minimaal 30 dagen van tevoren informeren over de nieuwe tarieven. Dan kunt u opzeggen en overstappen. Bij een contract met een dynamisch leveringstarief verandert het tarief voor stroom ieder uur of iedere dag. En het gastarief verandert per dag. De energieleverancier moet van tevoren aangeven wat de risico’s zijn van een contract met dit tarief. En dat het moeilijk is om een goede voorspelling van de kosten te geven bij een aanbod op maat. Lees hier meer over vaste of variabele energietarieven.

Leveringstarieven te hoog?

De leveringstarieven komen tot stand in een vrije markt. U bent vrij om uw leverancier te kiezen. Als u vindt dat u te veel betaalt dan kunt u overstappen naar een andere energieleverancier.

Overstappen naar andere energieleverancier

Elke overeenkomst voor de levering van elektriciteit of gas kan met inachtneming van een termijn van 30 dagen worden opgezegd. Maar let op! Heeft u een energiecontract afgesloten voor bepaalde duur (bijvoorbeeld 1, 2 of 3 jaar) en wilt u dit energiecontract tussentijds beëindigen (opzeggen), dan bent u mogelijk een opzegvergoeding verschuldigd aan uw leverancier. Dit moet dan wel zijn opgenomen in de overeenkomst* of de algemene voorwaarden. De hoogte van deze opzegvergoeding is door de Autoriteit Consument & Markt (ACM) vastgesteld. Kies daarom het juiste overstapmoment.