Transport en aansluitingen

• Hoe berekent mijn netbeheerder het juiste aansluittarief?

  Op de website van de ACM (Autoriteit Consument en Markt) zijn de door de overheid vastgestelde tarieven opgenomen.

• Hoe komt gas en stroom bij mij thuis?

  Sinds de liberalisering van de energiemarkt spreken we van energieleveranciers en netbeheerders. De levering en transport van energie zijn namelijk gesplitst. Een energieleverancier levert elektriciteit of gas. Een netbeheerder beheert 1 of meer energienetten. Hij is verantwoordelijk voor de bouw van de netten en het transport van elektriciteit of gas over dat net.
  
  Vrije keuze in energieleverancier
  Door de liberalisering van de energiemarkt kunt u zelf uw energieleverancier kiezen. Via de energievergelijker op Gaslicht.com kunt u energieleveranciers met elkaar vergelijken.

  Geen vrije keuze in netbeheerder
  U kunt niet zelf een netbeheerder kiezen. Er ligt maar 1 net in de grond want een net kost heel veel geld om te maken. Per regio is er daarom 1 netbeheerder voor elektriciteit en 1 voor gas. Vaak is dit hetzelfde bedrijf.

• Hoe komt groen gas bij mij thuis?

  Via het normale gasnetwerk. Onder strenge kwaliteitsvoorwaarden wordt groen gas in het gasnet gevoerd. Woont men in de buurt van een invoedingsinstallatie dan is het mogelijk dat het gas dat gebruikt wordt (deels) daarvan afkomstig is. Men merkt hier niets van omdat groen gas dezelfde eigenschappen heeft als aardgas.
   

• Hoe komt groene stroom bij mij thuis?

  Iedereen krijgt dezelfde stroom uit het stopcontact. Wordt er gekozen voor groene stroom, dan geeft de energieleverancier de garantie dat de hoeveelheid stroom die wordt gebruikt duurzaam is opgewekt en op het net is gezet. Dit betekent dat er voor groene stroom geen andere kabels hoeven komen, er geen andere meter aangelegd hoeft te worden en er geen technische aanpassingen nodig zijn.

• Hoe laat ik mijn aansluiting verwijderen?

  Het aanvragen van een verwijdering doet u via mijnaansluiting.nl. Let er wel op dat uw aanvraag alleen in behandeling genomen wordt als u de eigenaar bent van het pand of kavel waarvan de aansluiting verwijderd moet worden.

• Hoe lang moet ik wachten op een nieuwe stroomaansluiting?

  De wachttijd voor een nieuwe aansluiting op het elektriciteitsnet voor huishoudens en andere kleinverbruikers is in principe maximaal 18 weken. Voor het aanpassen van een bestaande aansluiting in huis, bij voorbeeld voor een laadpaal, warmtepomp of zonnepanelen geldt een termijn van maximaal 12 weken. Deze aansluittermijnen gelden alleen als er op het elektriciteitsnet voldoende transportcapaciteit beschikbaar is.

  In zogeheten congestiegebieden* mag de wachttijd voor consumenten en andere kleinverbruikers niet meer dan 1 jaar bedragen. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft deze aansluittermijnen voor kleinverbruikers vastgelegd in de Netcode elektriciteit. 

  * Een congestiegebied is een gebied waar de betreffende netbeheerder een structureel tekort aan beschikbare transportcapaciteit voorziet. Dat betekent dat de netbeheerder voorziet dat er op regelmatige basis congestie zal ontstaan in het gebied (bron ACM)

• Hoe moet ik mijn aansluiting laten vergroten of verkleinen?

  Als de aansluiting voor energie vergroot of verkleind wordt, dan verandert ook de aansluitcapaciteit van de aansluiting. Dat wil zeggen dat er meer of minder elektriciteit of gas tegelijkertijd doorheen kan. Stem de grootte van de aansluiting dus goed af met de apparatuur in huis. Een erkend installateur of de netbeheerder kan hierover adviseren.

  De kosten mogen niet hoger zijn dan de kosten voor een nieuwe aansluiting met dezelfde capaciteit. Het kan gebeuren dat de oude aansluiting verwijderd moet worden. Daar moet dan extra voor betaald worden.
   

• Hoe weet ik dat groen gas echt groen is?

  Groen gas wordt, samen met het ‘gewone’ aardgas, via leidingen getransporteerd. Aangezien het gas van exact dezelfde kwaliteit is, vermengen de twee gasstromen zich in de leidingen. Al het gas dat gebruikt wordt, is dus een mengsel van grijs en groen gas.
   
  Om ervoor te zorgen dat het groene gas dat gekocht is ook daadwerkelijk in de leidingen zit, is een systeem opgericht met certificaten. Deze certificaten garanderen de koper, dat in het gasnet precies zoveel groen gas wordt ingevoed als er vermeld staat op de certificaten. Dit geeft de garantie dat gecertificeerd groen gas ook daadwerkelijk groen is.
   
  VertiCer, een dochter van Gasunie, is aangesteld om de uitgifte van certificaten te beheren en er voor te zorgen dat de certificatenadministratie klopt. Er worden dus niet meer certificaten verkocht dan er groen gas wordt ingevoed.
  
  Vertogas (dat vanaf 2023 VertiCer heet) treedt vanaf 1 januari 2015 op namens de minister van Economische Zaken, en voert haar taak uit op basis van de nieuwe energiewetgeving, waarin ook de certificering van hernieuwbare energie is opgenomen.

• Is groen gas beter dan groene elektriciteit?

  Groen gas en groene stroom worden beide uit hernieuwbare bronnen geproduceerd. Afhankelijk van onder andere de ingekochte biomassa, de CO2-uitstoot tijdens het productieproces en het gebruik van de energiebronnen kan de duurzaamheid van groen gas en groene elektriciteit bepaald worden.

• Kan ik zelf een netbeheerder kiezen?

  Nee. Per regio is één netbeheerder verantwoordelijk voor de aanleg en het transport van gas of elektriciteit. U verandert alleen van netbeheerder als u verhuist naar de regio van een andere netbeheerder.

• Moet ik andere apparaten kopen om groen gas te kunnen ontvangen?

  Nee. Uw huidige gasapparaten (bijvoorbeeld kooktoestel en cv-ketel) functioneren probleemloos op groen gas. Groen gas heeft dezelfde eigenschappen als aardgas.
   

• Waar vraag ik een nieuwe aansluiting aan voor gas en stroom?

  Heeft u nieuwbouwplannen of wilt u gaan verbouwen? Dan kunt u alle aansluitingen voor elektra, gas, water, warmte, media en communicatie in één keer aanvragen via mijnaansluiting.nl. 
  
  Via deze website stuurt u uw verzoek in voor
  • het aanvragen van nieuwe aansluitingen;
  • het wijzigen of verwijderen van bestaande aansluitingen;

  Na ontvangst en controle op volledigheid van uw aanvraag zorgt het Centraal Meldpunt Aansluitingen ervoor dat de betrokken netbeheerders uw aanvraag ter behandeling krijgen aangeboden. Vervolgens nemen deze contact met u op over het vervolg traject en sturen u zonodig een offerte, opdrachtbevestiging of rekening. U geeft hierop akkoord en vervolgens voert in veel gevallen één aannemer de werkzaamheden uit.

• Waarom wijst mijn netbeheerder mijn aanvraag voor een gasaansluiting af?

  Uw netbeheerder houdt zich aan de wet en volgt de regels van de overheid. Per 1 juli 2018 is de aansluitplicht voor nieuwbouw op aardgas vervallen. Dit betekent dat uw netbeheerder geen kleinverbruik gasaansluiting in nieuwbouw mag realiseren, tenzij er sprake is van een uitzondering. Raadpleeg voor uw specifieke situatie uw gemeente.

• Waarom zit het stroomnet vol?

  De energietransitie en economische groei vragen steeds meer capaciteit van het stroomnet. Zo worden er bijvoorbeeld veel aanvragen voor zonneparken gedaan. Maar ook datacentra willen uitbreiden met extra transportcapaciteit. Op veel plekken is de vraag inmiddels groter dan de netten aan kunnen. Daardoor ontstaan volle elektriciteitsnetten. Dit noemen we ook wel netcongestie. 

  Netcongestie ontstaat wanneer verbruikers meer elektriciteitstransport vragen dan het stroomnet aankan, bijvoorbeeld door het gebruik van warmtepompen, zonnepanelen en het laden van elektrische voertuigen. Nederland verduurzaamt momenteel in recordtempo en fossiele brandstoffen maken plaats voor duurzame elektriciteit. Dat is goed nieuws voor de energietransitie en de betaalbaarheid van energie, en maakt Nederland bovendien minder afhankelijk van het buitenland. Tegelijkertijd legt deze ontwikkeling een grote druk op ons elektriciteitsnet. Daarvoor is er een enorme verbouwing van het energiesysteem nodig. 

  Voor netbeheerders betekent dit een grote operatie. De overheid heeft op 22 januari 2024 een Actieagenda gepresenteerd, waarin wordt beschreven hoe de druk op het stroomnet de komende jaren verminderd moet worden. Tussen 2024 en 2035 wordt er tussen de 80.000 en 105.000 kilometer kabel gelegd om de extra drukte in het stroomnet op te vangen. Daarnaast worden er tussen de 37.000 en 54.000 elektriciteitshuisjes gebouwd.

• Wat betekent calorische waarde van gas?

  De calorische waarde is de hoeveelheid energie die je uit een kubieke meter (m3) gas kunt halen. De gasmeter meet hoeveel kubieke meter gas gebruikt wordt, maar je betaalt voor de hoeveelheid energie die eruit gehaald wordt. Dat kan de ene keer meer zijn dan de andere. Dit komt doordat gas een natuurproduct is. De calorische waarde van gas kan dus schommelen en gasverbruik wordt daarom omgerekend naar een standaardgemiddelde. Deze berekeningsfactor wordt bepaald door de Gasunie. 
  
  Afhankelijk van de energieleverancier staat er op de jaarrekening voor gas bijvoorbeeld 'calorische correctie' of 'omgerekend verbruik'. 
  
   

• Wat doet de Gasunie?

  Gasunie maakt het aardgas geschikt voor dagelijks gebruik, transporteert het en is verantwoordelijk voor aanleg en onderhoud van het netwerk van gasleidingen.

• Wat doet GasTerra?

  GasTerra is verantwoordelijk voor de handel in aardgas en de gaslevering in binnen- en buitenland. GasTerra exporteert een groot deel van de gasproductie. In Nederland levert GasTerra met name gas aan de industrie en energieleveranciers.

• Wat is de EAN-code?

  Elke gas- of elektriciteitsaansluiting in Nederland heeft zijn eigen EAN-code. EAN betekent Europees Artikel Nummer (European Article Number). Dit is een uniek getal van 18 cijfers. Uw netbeheerder geeft u een EAN-code. Deze code staat ook in de administratie van uw netbeheerder. Zo kan uw netbeheerder precies zien wie een aansluiting heeft en wie uw energieleverancier is.
   
  Uw EAN-code staat op de jaarafrekening van uw energiebedrijf. U kunt uw EAN-code ook op internet opzoeken. Via de website EAN-codeboek kunt u uw adres invullen. Dan ziet u uw EAN-code en ook wie uw netbeheerder is.
  

• Wat is een programmaverantwoordelijke?

  Een programmaverantwoordelijke (PV) probeert de vraag en aanbod van elektriciteit zo goed mogelijk af te stemmen op het verwachte verbruik van de klanten van een bepaalde leverancier. De hoofdtaak van de PV is er voor te zorgen dat de elektriciteitsvraag en aanbod op elk moment van de dag gebalanceerd is zodat er geen onder of overbelasting van het net ontstaat.

  Tennet ziet er als verantwoordelijke voor het landelijke hoogspanningsnet op toe dat het elektriciteitsnet landelijk gebalanceerd is. Tennet compenseert onbalans continue door aanpassen van de prijs. Bij te weinig elektriciteit wordt de onbalansprijs verhoogd waardoor het voor producenten winstgevend is noodvermogen in te schakelen of, voor grote elektriciteitsverbruikers, om minder elektriciteit te gebruiken. Dit balanceren kan behoorlijk kostbaar zijn, zeker bij grote afwijkingen, de kosten worden achteraf doorberekend aan de PV’s die de onbalans veroorzaakt hebben.

  Elke elektriciteitsleverancier moet een PV hebben. Dagelijks wordt aan de hand van het verwachte energie verbruik voor de volgende dag een schatting gemaakt van het totaal verbruik van alle elektriciteitsklanten van een bepaalde leverancier. De leverancier koopt van te voren zo nauwkeurig mogelijk elektriciteit in bij producenten. Dit gebeurt meestal op de Endex waar gehandeld wordt in contracten van een vaste termijn tegen een vaste prijs. Het verschil in verwacht verbruik en ingekocht volume voor een dag wordt door de PV ingekocht (bij een tekort) of verkocht (bij een overschot) op de APX waar gehandeld wordt in hoeveelheden elektriciteit op een bepaald uur van een dag. De prijzen op de APX kunnen behoorlijk fluctueren, het is dus belangrijk dat de leverancier zo nauwkeurig mogelijk inkoopt.

• Wat is groen gas?

  Groen gas is biogas dat is opgewerkt tot aardgaskwaliteit. Meer informatie over groen gas is te lezen op de website van Groen Gas Nederland.

• Wat is hernieuwbaar gas?

  Overkoepelende term voor gas dat is opgewekt uit hernieuwbare bronnen. Dit betekent dat de grondstoffen van het gas binnen afzienbare tijd te “vernieuwen” zijn, zoals GFT, houtsnippers of mest. Deze grondstoffen raken niet op zoals bij fossiele brandstoffen het geval is.

• Wat is hoogcalorisch gas?

  Ongeveer tachtig industriële grootverbruikers gebruiken momenteel hoogcalorisch gas (H-gas). Dit gas komt vooral uit kleinere gasvelden in Nederland en de Noordzee.
  
  Het Nederlandse H-gas wordt al enkele jaren aangevuld met geïmporteerd gas dat aan de nationale standaarden voldoet.

  Het nieuwe H-gas komt naar Nederland via pijpleidingen uit Rusland en Noorwegen. En via de Rotterdamse Haven uit landen als Qatar en Algerije, in de vorm van vloeibaar aardgas (LNG). Dit wordt als hoogcalorische gas op het H-gas net ingevoed.

• Wat is laagcalorisch gas?

  Laagcalorisch aardgas is gas met een lage calorische waarde. Dit gas bevat relatief gezien minder hogere koolwaterstoffen en dus minder energie dan hoogcalorisch gas.

• Wat is netcongestie?

  Congestie is ophoping of verstopping in een netwerk. We spreken van netcongestie als de vraag naar transport van stroom groter is dan de transportcapaciteit van het net. Er wordt dus meer gevraagd dan dat het elektriciteitsnetwerk aankan, oftewel filevorming op onze elektriciteitsweg. Bekijk het filmpje van Tennet over volle netten.

• Wat kost het aanleggen van een nieuwe aansluiting?

  Voor het aanleggen van een nieuwe aansluiting betaalt u een vast bedrag. U betaalt dit bedrag eenmalig aan uw netbeheerder. De netbeheerder registreert alle aansluitingen en zorgt voor het transport in zijn gebied.

• Wat kost het verkleinen of vergroten van de aansluiting?

  ACM (Autoriteit Consument & Markt) bepaalt elk jaar de maximale aansluittarieven. In de Tarievencode Elektriciteit en Tarievencode Gas is een standaardfactuur opgenomen. De netbeheerder gebruikt dit voorbeeld voor het berekenen van de kosten.
   
  De kosten moeten een inschatting zijn van de werkelijke kosten en ze mogen niet hoger zijn dan de kosten voor een nieuwe aansluiting met dezelfde capaciteit. Het kan gebeuren dat uw oude aansluiting verwijderd moet worden. Daar moet u dan extra voor betalen.
  

• Wat kost het verwijderen van een gasaansluiting?

  Wie de gasaansluiting in zijn huis laat verwijderen, hoeft daar vanaf 1 maart 2021 niet meer voor te betalen. Dat heeft de Autoriteit Consument en Markt (ACM) besloten. Tot deze datum kregen  mensen voor de verwijdering van de gasaansluiting een rekening van honderden euro's voor de werkzaamheden. Maar door een uitspraak van de rechter op 20 juni 2023 mogen netbeheerders weer geld vragen voor het verwijderen van een gasaansluiting. 

  De ACM vindt het echter belangrijk "dat de kosten voor de energietransitie evenwichtig worden verdeeld en dat consumenten niet belemmerd worden bij het aardgasvrij maken van hun huis".  Om die reden heeft de ACM op 12 december 2023 besloten dat huishoudens en kleinverbruikers vanaf 1 februari 2024 zijn vrijgesteld van extra kosten voor het verwijderen van hun gasaansluiting. De netbeheerder regelt de veilige verwijdering kosteloos. Wilt u echter een specifieke datum kiezen voor de verwijdering, zoals bij een verbouwing, dan brengt dat wel kosten met zich mee.

  Alleen kleine gasaansluiting

  Het gaat alleen om verwijderkosten voor individuele kleinverbruikers. Dit zijn aansluitingen die niet meer dan 40 kubieke meter gas per uur doorlaten. Het gemiddelde gasverbruik voor een  huishouden is ongeveer 1500 m³per jaar. Wie van zijn gasaansluiting af wil, kan een verzoek indienen via mijnaansluiting.nl.

  Wat wordt verwijderd?

  Bij een gasaansluiting verwijdert de netbeheerder de gasmeter, de hoofdkraan, de drukregelaar en het montagemateriaal uit uw meterkast, plus de leiding die van het hoofdnet naar de meter loopt. Soms is dat laatste niet (helemaal) mogelijk, bijvoorbeeld in een flat. Dan verwijdert de netbeheerder de meter en wordt de leiding afgedopt. Zo kan de aansluiting niet meer worden gebruikt.

  Welke regeling gold tot 1 maart 2021?

  Volgens de wet- en regelgeving (2020) konden netbeheerders de werkelijke kosten voor het verwijderen van de aansluiting of het verzegelen/afdoppen van de meter en gasleiding in rekening brengen. Netbeheerders mochten  zich voor de hoogte baseren op de gemiddelde kosten van vergelijkbare gevallen. Dat kon oplopen tot honderden euro's per verwijdering.

• Wat kost het verzegelen van een gasaansluiting?

  Bij het verzegelen komt er een slot op de aansluiting en is het niet mogelijk om gas te gebruiken. Verzegelen is altijd een tijdelijke oplossing en dat doen netbeheerders, in verband met de veiligheid, nooit voor een langere periode dan twaalf maanden. Verzegelen is een optie voor mensen die bijvoorbeeld willen verbouwen.

  Verzegelen is een stuk goedkoper dan verwijderen en kost meestal tussen de € 0 en de € 150, afhankelijk van de netbeheerder.

• Welke netspanning mag mijn aansluiting hebben?

  Gemiddeld staat er een spanning van 230 volt op elke fase van uw aansluiting. Huishoudens hebben vaak drie fasen op hun aansluiting. Dit is vaak een 3x25 Ampère aansluiting. Maximaal staat er op zo een soort aansluiting een netspanning van 400 volt. Dit komt omdat er ook spanning tussen de fasen is.
   
  Volgens de wet mag die spanning 10 procent meer of minder zijn. Hebt u één fase? Dan mag de spanning op uw aansluiting tussen de 207 en de 253 volt zijn. Deze afwijking geldt ook voor de netspanning van 400 volt bij een aansluiting met drie fasen. Hier mag de spanning op de aansluiting tussen de 360 en de 440 volt zijn.

• Wie bepaalt de aansluitkosten?

  ACM (Autoriteit Consument & Markt) bepaalt het maximale aansluittarief voor elektriciteit en gas. Netbeheerders mogen mensen niet meer laten betalen dan deze maximale tarieven.
   
  De tarieven zijn terug te vinden op de website van ACM.

• Wie is mijn netbeheerder?

  Per regio is één netbeheerder verantwoordelijk voor de aanleg van de netten en het transport van elektriciteit of gas. Hij registreert alle aansluitingen en is verantwoordelijk voor het beheer van de energiemeter. Voor een andere netbeheerder kiezen is niet mogelijk.
   
  Op de website eancodeboek.nl is te zien wie uw netbeheerder is.

• Wie verzorgt het transport van stroom en gas?

  Stroom en gas worden door elektriciteitskabels en gasleidingen en via verdeel- en transformatorstations getransporteerd naar uw huis. Dit transport wordt verzorgd door de netbeheerder.